Crypto, tiền ảo, tiền kỹ thuật số là gì? Có phải là lừa đảo?

Crypto, tiền ảo, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử là những thuật ngữ đang dần trở nên phổ biến nhưng không phải ai cũng hiểu rõ, và dễ bị liên tưởng tới “lừa đảo”. Vậy crypto, tiền ảo, tiền kỹ thuật số, tiền điện tử là gì, có phải là lừa đảo hay không. Chúng ta cùng tìm hiểu trong bài viết này nhé.

Có lẽ ít nhiều anh em cũng đã có hình dung phần nào về công nghệ blockchain rồi ha, nó là một dạng tương tác dữ liệu máy tính kiểu mới, mới được nghĩ ra năm 2007 và công bố năm 2008.

Để hiểu rõ hơn, anh em có thể đọc lại bài này: Blockchain là gì?

Với blockchain, không còn cần một máy chủ tập trung như cách lưu trữ truyền thống nữa, nhưng một cách nôm na thì mỗi thiết bị là một máy chủ, một cục (block) đồng đẳng với nhau, không thằng nào điều khiển được thằng nào. Và crypto là một sản phẩm của công nghệ blockchain.

Crypto, tiền ảo, tiền kỹ thuật số là gì?

Anh em cũng đã hiểu về tín tệ, những thứ “tiền” trong thẻ tín dụng, thẻ cash, internet-banking… kỳ thực cũng là tiền ảo, xây dựng trên lòng tin, và phương tiện trao đổi “tiền” này là dữ liệu máy tính chứ không phải là tấm giấy xanh xanh đỏ đỏ in hình ông nào bà nào.

Những thứ tín tệ này cần qua trung gian là ngân hàng để có thể hoạt dụng, chứ tự nó thì chỉ là những bit dữ liệu, những mã nhị phân 1010100111000 thuần tuý ảo ảnh, không thể cầm nắm rờ đụng hay bỏ túi được. Tín tệ được tạo ra, có thể thêm, có thể bớt, có thể xoá theo ý chí chủ quan của những người có thẩm quyền trên cơ sở dữ liệu chứa nó.

Bữa nay chúng ta nói về crypto – ảo tệ. Tui dịch chữ crypto currency thành “ảo tệ” nó sai bét bèn bẹt. Chỉ là dùng cho anh em quen để dễ liên tưởng thôi. Người Nhật hay lắm, dịch là: 暗号通貨 và định nghĩa là: 暗号理論を用いて取引の安全性の確保、およびその新たな発行の統制をする仮想通貨である. Là cái gì vậy? Thưa, dịch lại từ tiếng Nhật là: “tiền mật mã”; định nghĩa: “là một loại tiền kỹ thuật số, dùng thuật toán mật mã để bảo đảm tính an toàn của giao dịch và khống chế việc tuỳ ý tạo ra thêm nhiều nữa”.

Từ định nghĩa của người Nhật, có thể hiểu Crypto như sau:

– Cũng như tín tệ, crypto hay tiền mật mã cũng là những bit dữ liệu trên máy tính.
– Crypto tự nó có thể giao dịch an toàn vì thuật toán của nó bảo đảm: không thể đảo ngược, không thể thêm bớt sửa xoá khi gửi đi rồi, và không thể can thiệp.
– Crypto không cho phép thêm vào lượng tiền mới tự tạo ra nhờ công nghệ blockchain khoá chồng khoá. Lấy bitcoin làm ví dụ, thuật toán của người tạo ra nó quy định chỉ có 21.000.000 bitcoin được toàn hệ thống chấp nhận. Dù là tổng thống Mỹ hay chủ tịch tàu hay Thánh Satoshi cũng không có cách nào thêm vô một xu teng nào. Chính vì thế, crypto không lạm phát và không sợ tiền giả.

Vậy thì khi người ta chấp nhận crypto là phương thức thanh toán cho nhau để trao đổi hàng hoá, mọi người được thuật toán bảo vệ triệt để, cũng không lo bị móc túi vì lạm phát hay tiền giả ngập đường.

Những ưu điểm này là ứng dụng của công nghệ blockchain trong ngành crypto, nó giúp con người không phụ thuộc thủ tục giấy tờ hay sổ sách.

Vì sao crypto lại có giá trị như một thứ tài sản?

Hãy trở lại với bitcoin, một đồng tiền mật mã đầu tiên và siêu kinh điển. Nó là gì?

Bitcoin là gì?

– Nó là những “cục” dữ liệu mã hoá sinh ra từ thuật toán blockchain của thánh Satoshi Nakamoto.
– Thuật toán này tự nó quy định chỉ có 21 triệu cục bitcoin.
– Không ai có thể sao chép hay nhân bản những cục này, cũng không thể viết phần mềm để tạo mới những cục này.
– Có thể cho máy tính hạng nặng tính toán để tìm ra những cục bitcoin chưa bị phát hiện. Gọi là “đào” bitcoin.

Anh em thấy những đặc tính này giống cái gì màu vàng vàng và dẻo dẻo không? Đúng rồi, giống vàng ròng!

– Vàng có sẵn một lượng giới hạn trong trái đất.
– Không có vàng mới được thiên nhiên sinh ra nữa.
– Dù nghiên cứu giả kim thuật hàng ngàn năm nay, không ai chế tạo ra được vàng.
– Có thể dò tìm và khai thác vàng còn tồn đọng trong thiên nhiên.

Anh em thấy đấy, vì những đặc tính này, vàng quý hiếm và có giá trị. Một số rất ít được làm trang sức, còn lại tất cả vàng dự trữ trên thế giới này cũng chỉ là những cục cất kỹ trong kho của ngân hàng hay nhà nước chứ chẳng để làm gì cả.

Trong thời đại công nghệ, tín tệ như tài khoản internetbanking, tiền trong thẻ cash, tiền trong thẻ credit… cũng là tài sản ngang hàng với cục vàng hay cái nhà, có thể trao đổi qua lại theo quy tắc ngang giá, dù tín tệ nó chỉ là ảo, là những bit dữ liệu trong máy mà thôi.

Thế thì không có lý do gì mà một loại dữ liệu có tính chất an toàn cao và ưu việt giống vàng lại không có giá trị cao hơn tín tệ!? Bitcoin có giá trị chính là chỗ này! Và bây giờ, bitcoin cũng được coi giống như vàng!

Đầu tư crypto trái với suy nghĩ của nhiều người, thực sự không phức tạp nhưng khá là đơn giản. Ví dụ thấy giá hiện tại của bitcoin rẻ quá, chỉ có 12.000 USD/bitcoin, bèn bỏ chơi 600 USD ra mua được 0.05 bitcoin bỏ đó trong ví điện tử. Bùm cái mấy tháng sau có chiến tranh Mỹ-Tàu, người Tàu đổ xô lấy tiền nhân dân tệ để mua bitcoin dự trữ, đẩy giá bitcoin lên 10 lần, thế thì 0.05 bitcoin của anh em bây giờ có giá trị 6000 USD. Hoặc là ngược lại, mọi người chán bitcoin, đổ xô bán hết để lấy tiền về, giá bitcon bị sụt, còn có 10.000USD/bitcoin, thế là 0.05 bitcoin của anh em còn có 500 USD.

Vậy đó, giản dị y như mua vàng hay mua đô để dành giá lên thì bán lại thôi. Tuyệt nhiên không có chuyện lời lãi thấy sờ sờ trước mắt như ponzi đâu à nghe.

Crypto, Bitcoin, Tiền ảo có phải là lừa đảo?

Kỳ thực những ấn tượng của anh em về tiền ảo trước giờ là vì anh em thấy toàn bộ những vụ lừa đảo mượn danh crypto.

Đại khái, sẽ có những thằng rất thông minh, lợi dụng sự ù ù cạc cạc về crypto và lòng tham của quần chúng, rồi bịa ra một mô hình ponzi để nói các anh chị bỏ tiền vào “đầu tư tiền ảo”, sẽ nhận được lãi khủng khiếp, kiểu như 30-40% một tháng, không cần làm gì tiền cũng vô túi và muốn rút khi nào thì rút. Cộng với những hình ảnh hào nhoáng lồng lộn, kích động máu làm giàu muốn được sánh bằng với những hình ảnh đó, và lời hứa hẹn chắc chắn là thành công sau một hai tháng. Quá thơm, ai mà không khoái, làm giàu nhanh mà không hại ai. Thế là a lê hấp xuống tiền thôi, đầu tư vào đồng ABC hay XYZ gì đó. Cũng có người nhận được tiền lãi, thế là say máu ngà chiến thắng, đổ thêm vốn, rủ thêm người, đổ tiền vào cái mô hình ponzi đó.

Nhưng mô hình ponzi thì không có tạo ra giá trị tiền của gì hết, nó chỉ là lấy tiền của người đến sau trả cho người đến trước, và cho đến một thời điểm thì hệ thống ponzi sụp đổ vì không đủ tiền để trả cho các mắc xích, khi đó nó tan vỡ, và tự nhiên crypto bị mang tiếng là lừa đảo. Kỳ thực mô hình ponzi nó thiên hình vạn trạng, và khái niệm “chơi tiền ảo” chỉ là một trong những mánh lới của bọn gian manh.

Thậm chí mô hình ponzi có thể hiện hữu dưới những dạng: mua khoá học, mua membership, mua thẻ hội viên, mua thẻ tích điểm, đầu tư tài chính, nhái theo kiểu đầu tư forex… với đặc điểm chung là người tham gia phải bỏ tiền vào hệ thống, rồi mời thêm nhiều người cũng bỏ tiền vào hệ thống, thì người mời sẽ có hoa hồng rất cao từ các thương vụ mới đó, cao đến mức gần như là vô lý. Rồi đến một lúc hệ thống cạn tiền và sụp đổ, anh chị mất sạch.

Ponzi là vậy đó, “tiền ảo lừa đảo” là vậy đó, tụi nó láo thôi chứ kỳ thực không liên quan gì đến bitcoin hay crypto cả, dễ hiểu mà đúng không? Đừng chết vì thiếu hiểu biết nhé!

Theo Hai Le