Người dưng ngoài phố

Bố tôi sinh năm 1938, được học hành tươm tất thời Pháp thuộc, những điều tưởng chừng đầy thuận lợi đó sau này trở thành một gánh nặng lên cuộc đời ông, bất lợi trong lý lịch đằng đẵng khi đi học lẫn đi làm.

Ông thất vọng và uống rượu rất rất nhiều, nhiều đến mức không có rượu sẽ run chân tay và toát mồ hôi hột. Ở phố cũ, hàng phố nương nhau sống, trong đó có cả những người say rượu, người ta đưa về hoặc lên tận nhà gọi ra quán đón.

Ở phố cũ người ta coi ông vẫn là người bình thường.

Sau 1989 gia đình tôi chuyển về gần chợ Đồng Xuân, chỗ ấy không có những điều đó. Bố tôi hay ra phố uống rượu với những người xa lạ. Có lần say quá, đám thanh niên phố chợ bê bố tôi nhét vào sọt tre kéo lê quanh phố đến tận chợ Long Biên, ông chảy máu khắp mặt và đám đông ấy bu quanh cười ngặt nghẽo thỏa mãn. Tôi còn quá nhỏ, chỉ biết chạy theo khóc, không có ai bênh vực một người không bình thường như vậy. Đám trẻ con ở phố mới cũng thế, chúng coi tôi là con của một người điên, coi thường, khinh bỉ nhiều năm sau đó, thỉnh thoảng cà khịa đấm hộc máu mũi giữa phố.

Bố tôi tỉnh táo vào ban sáng và thường tuyệt nhiên không nhớ gì của ngày hôm qua, có lẽ vậy nên ông không bận tâm lắm những kẻ hành hạ mình hôm trước. Còn tôi thì không thể, sợ hãi, nem nép và nhiều khi cắm đầu bước thật nhanh để lẩn tránh khi vô tình đi qua chỗ bố ngồi uống rượu. Sau này chị gái có bạn trai, là anh rể tôi bây giờ, hay đến nhà chơi và thỉnh thoảng ra đưa bố tôi về khi say, đám ấy không dám bắt nạt bố con tôi nữa.

Một người không tỉnh táo trí óc là bi kịch cho mỗi gia đình, tôi tin là vậy. Ông mất đã lâu, tôi vẫn hay đi qua con phố ấy, đôi lúc dừng lại trân trối nhìn những góc nhà gần như không biến dạng bởi thời gian. Ủy mị khóc, ước rằng khi ấy đã đủ cứng cáp như hôm nay để làm gì đó cho bố. Năm ngoái nhiếp ảnh gia Dương Minh Long post một bức ảnh chụp năm 1991, đúng góc phố đó, tôi xin và anh Long đã in tặng đóng khung gỗ rất cầu kỳ, nó lớn hơn một bức ảnh bởi đó là ký ức rất buồn không thể quên.

Hôm lâu lâu đi bộ trên phố, tôi bắt gặp một chiếc xe thùng thu gom người lang thang quanh khu vực hồ Gươm. Họ đỗ xe dưới trời nắng nóng kéo nhau vào ăn cơm trưa, để trên thùng kín phía sau một bác lớn tuổi có gương mặt khắc khổ, bẩn thỉu, mái tóc bù xù. Tôi bực, ra hỏi họ sao lại để như vậy, một anh bảo Ôi thằng điên ý mà để ý làm gì em.

Tôi ra nói chuyện, ông hỏi xin điếu thuốc, tôi châm đưa qua khe hẹp. Ông lặng lẽ hút thuốc, mắt buồn thê thảm, ám ảnh.

Có lẽ người ta sống ít khi phải nặng lòng với những kẻ bị cho là thần kinh ngoài phố, đôi khi bị coi là những kẻ tận cùng của xã hội. Và họ đối xử với con người ấy bằng trí khôn của một số phận nhiều may mắn hơn, thông tuệ, khôn lanh…

Những clip người điên bán bóng bay đạp xe như gió ngoài phố, ông thần kinh không bình thường đi mua chiếc áo đỏ… sẽ mua vui được cho đám đông. Mạng xã hội tò mò và thích thú với điều đó giống như niềm vui của những anh bạn bên chiếc sọt tre trong đó có ông cụ nhà tôi mấy chục năm trước vậy.

Ai cũng có người thân và tổn thương dù có được rèn luyện đi chăng nữa thì cũng không thể không cảm thấy đau xót.

Mạng xã hội không giống chiếc sọt tre, bởi nó sẽ còn tồn tại những nụ cười thỏa mãn đó một thời gian rất dài, không hề biến mất vào sáng ngày mới khi vào phiên chợ.

Mỗi lần cười cợt sự thiệt thòi của người “điên” hay kẻ yếm thế thần kinh, giống như mình lại xúc một thìa nhỏ tính thiện tâm trong lòng hất ra đường để đổi lấy một nụ cười. Không hiểu vì lý do gì, chúng ta đang thiếu đi một tấm lòng cần thiết. Và cũng có những kẻ khôn ranh đang mua bán giấy chứng nhận tâm thần để phạm tội ác, để chứng minh là người bình thường thời này có lẽ còn khó hơn.

Tất nhiên để hiểu, hoặc chút ít biết cảm thông, trắc ẩn với cuộc đời người khác có gì đó vời vợi, nhưng không phải quá khó.

Có lẽ vậy.

Menback.com (theo tác giả: Hoàng Minh Trí).