Kanye West là người dẫn đầu cho những nghệ sĩ, và người nghe nhạc, để họ được hiện thực hóa giấc mơ của họ bằng những bản nhạc của anh.
Để kỷ niệm 20 năm ngày chính thức bước vào hoạt động, tạp chí Complex đã tung ra một ấn phẩm đặc biệt mang tên “How Kanye West Changed Music” để tri ân cho một trong những gương mặt đã gắn bó với họ từ tận những ngày đầu là Kanye West, hay giờ chỉ còn ngắn gọn là Ye. Bài dịch từ Cổ Động sẽ giúp độc giả hiểu thêm về con đường sự nghiệp của Kanye West và những ảnh hưởng của anh tới thế giới âm nhạc.
Ye đã thay đổi âm nhạc như thế nào?
Từ những ngày đầu của sự nghiệp mình, Kanye đã thách thức những giới hạn và định kiến ngầm của giới HipHop sao cho nó phù hợp với tầm nhìn của anh ta. Xuyên suốt quá trình đó, Kanye đã không ít lần tác động đến sự phát triển của âm nhạc. Với tư cách là một người học trò của HipHop, học hỏi và tìm hiểu kỹ lưỡng về quá trình phát triển của nó, Kanye luôn có lợi thế so với nhiều nghệ sĩ khác, dù lúc đó anh ta chẳng được ai để tâm. Mọi thứ bắt đầu bằng ‘Chipmunk Soul’, khi Kanye “xào nấu” giọng hát của những nhạc sĩ da màu huyền thoại và nâng tầm nó lên trong những bài hát của anh, để lại những tác phẩm kinh điển như ‘The College Dropout’ và ‘Late Registration’.
Kanye đã có thể tiếp tục làm điều này, nhưng hãy thử kể tên một thiên tài mà không điên rồ xem? Kanye nói với Complex rằng: “Tôi từ chối việc bị đóng khung trong một khuôn mẫu. Tôi luôn như kiểu: “Tôi chưa bao giờ nghe thấy âm thanh nào như vậy”, mặc dù nhiều người không thích việc tôi đưa các yếu tố mới lạ vào âm nhạc. Tôi đã có thể làm tiếp một bản mở rộng của album ‘The College Dropout’, nhưng tôi không muốn làm vậy”. Vì thế nên anh ta bắt đầu thay đổi chất liệu âm nhạc của mình, lồng ghép nhiều yếu tố điện tử hơn, và hướng đến âm nhạc cho những sân vận động khổng lồ với album ‘Graduation’. Những bài nhạc như ‘Stronger’ trở thành bản nhạc nền cho những video cổ động và những buổi tập luyện. Bản nhạc cho bạn động lực để tiến tới, khiến bạn cảm thấy không có gì có thể cản bạn lại, từ đó, Kanye đã trở thành một siêu sao nhạc rap mà anh luôn biết những tố chất đó đã nằm trong máu mình.
Kanye có một công thức làm nhạc, và anh ta đang thành công với nó, nhưng anh ta lại quay 180 độ và tìm một hướng đi mới. Và tiếp đến là thời kỳ Kanye sử dụng Autotune với album ‘808s And Heartbreak’. Album này đã thay đổi nhạc rap vĩnh viễn, nó đã mở đường cho cả một thế hệ những rapper mới với thứ âm nhạc đầy tính cá nhân và những giai điệu, gọi là “melodic rap”. Và vì mỗi câu chuyện về nguồn gốc của một anh hùng đều cần một kẻ ác, Kanye đã đối diện với những dục vọng và bản chất xấu xí của mình để rồi phủ một lớp vàng óng lên nó bằng ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ và ‘Watch The Throne’. Đây là một thời điểm mang tính bước ngoặt trong đời Kanye, khi anh ta khiến người nghe cảm thấy mình cũng giàu có chỉ qua những con beat của mình. Nghe những bản nhạc rap “cao cấp” của Kanye tựa như việc uống một chai rượu Hennesy đắt tiền từ một chiếc chén thánh bằng đồng, ta chẳng thèm quan tâm đến điều gì xung quanh cả.
Tuy nhiêu, phải đúng theo phong cách của Kanye, thì anh lại thay đổi mọi thứ bằng ‘Yeezus’, một album đã khiến cả nền công nghiệp âm nhạc phải sững sờ. Những âm thanh ồn ào, cháy máy điện của Yeezus đã biến những rapper thành những rockstar của thời đại mới. Nó vừa là một album đầy tính trịch thược của Kanye, nhưng nó đã mở đường cho các rapper bước ra từ Soundcloud mà không hề sợ hãi điều gì cả, và bẻ cong những giới hạn của old-school HipHop. Kanye đã thành công trong việc xóa bỏ những giới hạn đó. Và khi anh trở về với âm nhạc Công Giáo, anh đã hoàn toàn tự do.
Sau tất cả, Kanye là người dẫn đầu cho những nghệ sĩ, và người nghe nhạc, để họ được hiện thực hóa giấc mơ của họ bằng những bản nhạc của anh. “Nếu bạn là người hâm mộ Kanye West, thì bạn đang là người hâm mộ của chính mình” – Kanye nói với Zane Lowe vào năm 2017. “Bạn sẽ có niềm tin vào bản thân. Tôi chỉ là một tách espresso mà bạn uống vào sáng sớm để tiếp tục làm việc, tiếp tục vượt qua thử thách”.
Kanye West: người tiên phong hoàn thiện thứ âm thanh thú vị của “Chipmunk Soul”
Khi Kanye rap từ góc nhìn của một người fan đang nhớ nhung đến Kanye của ngày xưa, thì anh ấy đang ám chỉ đến thời kỳ đầu trong sự nghiệp của anh, lúc âm nhạc của anh tràn ngập những bản chop sample nhạc soul được chỉnh tông lên cao vút. Âm nhạc của Kanye vào những năm đầu sự nghiệp được gọi tên là “Chipmunk Soul”. Vì sao nó lại có tên như vậy? Đơn giản là vì Kanye đã chỉnh tông giọng trong các bản sample cao đến nỗi nó nghe giống như giọng của các chú sóc chuột trong phim ‘Alvin And The Chipmunk’. Kỹ thuật này được phát triển vào cuối những năm 1990 bởi RZA, Ayatollah và Rsonist. Họ quyết định bỏ qua việc tìm một đoạn nhạc để sample mà cứ chỉnh tông giọng lên cao thêm.
Khi những nghệ sĩ là fan của Kanye như Drake, J.Cole hay Chance The Rapper sử dụng kỹ thuật trên, thì nó cũng là một cách để tri ân bài hát ‘Through the Wire’, bài hát debut của Kanye, cũng đồng thời là bái hát đã càng khiến “Chipmunk Soul” trở nên phổ biến hơn nữa. Kanye đã “xào nấu” bản nhạc gốc là ‘Through The Fire’ của Chaka Khan để biến nó thành bản nhạc nền cho câu chuyện từ một chàng trai với chiếc quai hàm bị vỡ vụn vì một vụ tai nạn giao thông cho đến một siêu sao nhạc rap. Khi Kanye kéo dài quãng giọng mạnh mẽ của Chaka Khan ở verse cuối cùng, nó dường như đã bắt lại được khoảnh khắc lịch sử của anh, khi anh đã chống lại được mọi thử thách, và biến bài hát này trở thành một bản nhạc kinh điển.
Trong một khoảng thời gian, “Chipmunk Soul” trở thành phương pháp hàng đầu để sample một bản nhạc. Kanye còn áp dụng kỹ thuật này cho những nghệ sĩ khác như ‘Slow Jamz’, ‘Overnight Celebrity’ của Twista, ‘Dip-Set Forever’ của Cam’ron. Kỹ thuật này vẫn đang được sử dụng bây giờ, với những bản nhạc như ‘Nice For What’ của Drake, ‘Blood On the Leaves’ của Kanye, và ‘Loyalty’ của Kendrick Lamar.
Giai điệu AutoTune sâu lắng từ nỗi đau của Kanye West
Giai đoạn mang đầy khó khăn và nỗi đau của Kanye West là khi mẹ anh qua đời lúc anh đang trên đỉnh cao của sự nghiệp. Để rồi từ đó, Kanye lại tiếp tục dọn đường cho một lớp nghệ sĩ mới bằng phương pháp tiếp cận mới lạ với AutoTune.
Trước ‘808s And Heartbreak’, AutoTune chỉ thường được sử dụng trong HipHop cho những bài hát tràn đầy năng lượng dành cho bar và club như ‘Buy U a Drank’ và ‘I’m In Luv (Wit A Stripper)’ của T-Pain. Hiệu ứng mà T-Pain tạo ra rốt cuộc đã thay đổi cả rapgame với thứ âm thanh mới lạ này, tạo cảm hứng cho những nghệ sĩ khác, đơn cử như Lil Wayne với siêu hit ‘Lollipop’. Nhưng khi Kanye sử dụng nó cho album thứ 4 của mình, anh phải đảm bảo rằng nó sẽ được sử dụng trong một cách hoàn toàn khác.
Đến năm 2008, khác với những kẻ chung thời, Kanye không sử dụng AutoTune để tạo ra những bản nhạc cháy máy điện cho bar và club, mà anh dùng nó như một công cụ để gợi lên những cảm xúc sâu lắng mà anh không thể tự làm được. Lời nhạc và giai điệu trong ‘808s And Heartbreak’ mang đầy tính cá nhân và nhạy cảm, chạm đến những chủ đề như, tình yêu, nỗi đau và mặt trái của danh vọng.
“Đó là điều trái tim tôi muốn nói” – Kanye chia sẻ với MTV vào năm 2008. “Những ý tưởng, những giai điệu đó cứ đến liên tục trong tôi, và tôi cũng không thể dừng lại. ‘Heartless’ là một bài hát rất quan trọng của Kanye trong thời kỳ này, cách nó chạm đến nỗi đau và sự mất mát bằng những giai điệu đã sớm trở thành một nguồn cảm hứng lớn cho nhiều rapper trẻ của bây giờ như Lil Uzi Vert, Juice WRLD,…
Kanye West và thứ âm nhạc điện tử cho sân vận động
Đây là giai đoạn đỉnh cao trong sự nghiệp của Kanye West, khi anh ta trở thành một siêu sao nhạc Rap với ‘Graduation’.
Năm 2005, Kanye West đã có một bước tiến lớn trong sự nghiệp, về cả mặt nghệ thuật lẫn thương mại. ‘College Dropout’ và ‘Late Registration’ đã đưa một lượng khán giả lớn đến với anh, và anh đã khẳng định điều đó trong track ‘Big Brother’, rằng anh bây giờ là ‘stadium status’ – ngôi sao diễn tại các sân vận động.
Hãy tưởng tượng đến vẻ mặt của các “đầu sỏ” tại Def Jam Records và Roc-A-Fella Records khi họ nghe rằng, vị vua nhạc soul của HipHop cần bản quyền cho một bản sample của Daft Punk xem. Và đó là một bài hát tiệc tùng, kèm với một câu quote của Nietzsche cho đoạn hook. Nhưng nó đã thành công mĩ mãn. Câu chuyện là, track ‘Stronger’ đã phải được “khổ công tôi luyện” cùng 11 mix engineer, 8 audio engineer qua 75 bản mix. Def Jam Records đã thu về lợi nhuận khổng lồ từ bài nhạc, giờ đã được chứng nhận kim cương.
‘Stronger’ không chỉ làm được vậy, mà nó còn thay đổi lối phát triển của nhạc Rap. Những tiếng synth nặng trịch và âm hưởng nhạc điện tử xuyên suốt ‘Graduation’ đã truyền cảm hứng cho những rapper khác làm điều tương tự. Đến bây giờ, ta vẫn nghe được những ảnh hưởng của ‘Gradution’ lên HipHop và những thể loại nhạc khác.
Thứ nhạc Rap giàu sang, đẳng cấp
Đây là giai đoạn thăng hoa của Kanye West, khi anh ta đã chứng minh với cả thế giới rằng mình là một nghệ sĩ giỏi đến nhường nào qua ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ và ‘Watch The Throne’ cùng Jay-Z aka Hova.
Kanye lại một lần nữa đẩy nhạc Rap tiến tới trong những năm đầu 2010s bằng ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ và ‘Watch The Throne’. Chính hai album này đã ảnh hưởng đến cách các rapper flex về tài chính, đồng thời tạo nên một thứ âm thanh giàu sang, đẳng cấp, giống như dát vàng vào tai người nghe. ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ có thể được coi là một trong những album Rap vĩ đại nhất của 2010s, và lý do nhiều người coi đó là một tác phẩm nghệ thuật đương đại là nhờ vào sự hòa quyện nhịp nhàng giữa gu nhạc của Kanye, và ước vọng muốn đạt đến sự hoàn hảo tuyệt đối của anh, được thể hiện qua khâu chọn beat, viết lời nhạc và những chủ đề mà anh hướng đến.
Trong khi đó, ‘Watch The Throne’ lại là một sự phục hưng khi Rap bắt đầu suy tàn, được thể hiện qua bìa album được thiết kế bởi Virgil Abloh, là một tấm bìa được phủ vàng tinh xảo. Rap về tiền đang trở nên hơi nhàm, vậy nên Kanye và Jay-Z phải nâng tầm cuộc chơi lên. Họ rap về những thứ mà những người ngang tầm với họ còn chưa có nổi như những bộ sưu tập nghệ thuật đắt tiền, và những bộ đồ thiết kế trên sàn runway. Giai đoạn này đã ảnh hưởng kha khá đến cách các Rapper hiện nay, khi nói đến flex về tài chính và phong cách.
Industrial Rock Rap: sự ồn ào của Ye
Giai đoạn nổi loạn và điên rồ của sự nghiệp Kanye West, khi anh đột ngột chuyển hướng từ những âm thanh sang trọng và đẳng cấp của ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ sang sự bùng nổ, thô ráp và ồn ào của ‘Yeezus’
Khi ‘Yeezus’ được ra mắt, mọi người đã nhìn nhau một cách khó hiểu vì họ không biết mình nên nghĩ gì về album này. Sự hổ báo, ồn ào, lấy cảm hứng từ dòng nhạc industrial rock của album lần này là một sự “quay xe” bất ngờ từ những gì Kanye đạt được ở ‘My Beautiful Dark Twisted Fantasy’ và ‘Watch The Throne’. Kanye đã quá chán với chủ nghĩa hoàn hảo, vậy nên anh đã thay đổi mọi thứ và thách thức giới hạn của chính fan của mình.
Mở đầu album là sự hỗn loạn và bùng nổ của ‘On Sight’, kèm theo một câu tuyên bố của Kanye rằng, anh đếch quan tâm mọi người nghĩ gì về ảnh. Ở đỉnh cao sự nghiệp của mình, Kanye muốn thử nghiệm với những yếu tố mới, dù fan của anh có nghe được hay không. Anh đã toàn tâm toàn ý vào ý tưởng của chủ nghĩa tối giản, nhờ vào Rick Rubin, vậy là anh đã làm nên một album với những âm thanh thô ráp, lấy cảm hứng từ Nine Inch Nails cho đến Chief Keef.
Track nhạc nổi tiếng nhất từ ‘Yeezus’, ‘Black Skinhead’, là bài nhạc nắm giữ rõ nhất tinh thần nổi loạn, mang hơi hướng punk rock, mà chưa đầy 10 năm sau, những nghệ sĩ trẻ bắt đầu muốn hướng đến.
Playboi Carti, Lil Uzi Vert, XXXTentacion và Trippie Redd bắt đầu tạo được tiếng vang vào giữa những năm 2010s. Họ đã cầm lấy ngọn đuốc tiên phong của Yeezus, và đẩy HipHop vào một hướng đi khó đoán hơn, với sự ảnh hưởng của punk rock. Ai cũng muốn được làm rockstar, và điều này có thể thấy rõ ở ‘Yeezus’.
Đổi mới dòng nhạc Phúc Âm
Giai đoạn gần đây nhất trong âm nhạc của Kanye West, khi anh ta dần dà trở lại gốc Công Giáo của mình bằng cách pha trộn nhạc Phúc Âm cùng với HipHop.
Mối quan hệ giữa Kanye và Chúa luôn được thể hiện rõ ràng trong âm nhạc của anh. Nhưng khi anh tuyên bố anh sẽ từ bỏ âm nhạc thế tục (nhạc không được bật trong nhà thờ), sự đóng góp của anh vào sự phát triển của nhạc Phúc Âm đã đạt đến những tầm cao mới. Thời kỳ âm nhạc này bắt đầu với album ‘The Life Of Pablo’, một album mang nhiều tính thử nghiệm, và ta cũng được xem Kanye hòa hợp giữa nhạc HipHop và nhạc Phúc Âm như thế nào với ‘Ultralight Beam’, ‘Father Stretchs My Hands Pt.1’.
Album tiếp đó, ‘Ye’, không mang nhiều yếu tố tôn giáo lắm, nhưng đến ‘Jesus Is King’ thì Kanye đã hoàn toàn tái sinh thành một người Công Giáo. Album đó đã giúp đưa về cho anh một giải Grammy cho ‘Album Phúc Âm Đương Đại Hay Nhất 2021’. Rồi đến ‘Donda’, Kanye đã đẩy sự kết hợp giữa những thanh âm của nhạc Phúc Âm và HipHop đến mức chưa ai làm tới bao giờ. Anh đã hợp tác cùng Playboi Carti, Fivio Foreign, Lil Baby,… để cho thấy khả năng hòa hợp những giá trị tôn giáo thiêng liêng của nhạc Phúc Âm, với những thay đổi ‘trendy’ ở trong Rap game lúc bấy giờ.
Bài viết liên quan
Kanye West – máu “chó điên” làm nên huyền thoại
Không phải tự nhiên mà Ye trở thành “God” của những con chiên ngoan đạo trong thời trang đường phố....