Để ngừng so sánh mình với người khác thì chúng ta phải tập thói quen mới, để lập trình lại cái hệ thống niềm tin đang lỗi của chính mình.
Tiếp tục là một bài viết của tác giả Nghệ, chúng ta hãy cùng đào sâu hơn về Tâm So Sánh, và cách chuyển hóa Tâm So Sánh.
So sánh khiến chúng ta càng ngày càng khó hạnh phúc
Trong bài trước, tôi có liệt kê 5 mức độ của Tâm So Sánh để anh em nắm tổng quan, chúng ta hay so nhau cái gì. So từ cái rất thô (như vật chất, ngoại hình), đến so danh tiếng / quan hệ, rồi so cả ai ‘giỏi’ hơn ai, tinh vi hơn là ai ‘giác ngộ’ hơn ai…. và một cái vi tế hơn nữa là so ‘sứ mệnh’ ai xịn hơn ai.
Trong bài “tại sao chúng ta càng ngày càng thiếu kiên nhẫn“, tôi có đề cập việc thay đổi Không Gian từ không gian vật lý offline lên không gian turbo (online), nó làm thay đổi rất nhiều thói quen và tố chất bên trong chúng ta.
Cụ thể, thời chưa có internet, bị giới hạn bởi không gian vật lý, anh em chỉ biết quanh quanh mấy người trong xóm, trong họ hàng, rồi trên trường học, trên cơ quan. Dù có muốn so sánh thì cái tập đối tượng mục tiêu để so sánh cũng rất giới hạn.
Thời đấy, ví dụ tôi mua được chiếc xe Dream thái là tôi thấy ngon lắm rồi, vì tra hết những người tôi biết và quan sát cả mọi người xung quanh không gian tôi tiếp cận thì chắc chưa tới vài người có xe giống tôi. Thế là tôi dễ vui, dễ phê.
Giờ lên không gian online, chúng ta vừa sắm xong chiếc SH hay mua được căn chung cư trả góp thì lên phây-bút thấy ngay 1 ông trạc tuổi mình vừa quất chiếc Merc 2021 rồi kèm thêm căn nhà xịn xò. Thế là tâm so sánh khởi lên ngay.
Có rất nhiều bài phân tích, tại sao chúng ta càng ngày càng khó hạnh phúc, thì một trong các nguyên nhân hàng đầu là do sự kết nối quá nhanh trên mạng xã hội. Bây giờ anh em không còn so với thằng hàng xóm nữa, mà so với hàng ngàn, hàng triệu thằng ‘hàng xóm’ khác trên online.
Chưa kể là tương tác lại tức thì, nó vừa mua gì xong là hiện ngay trên newsfeed của anh em, thì có chạy đằng trời cũng khó thoát được cái tâm so sánh khởi lên.
Tâm so sánh là bản năng, nó không xấu cũng không tốt, tùy vào cách chúng ta thấu hiểu nó thế nào, chấp nhận nó ra sao, rồi từ từ chuyển hóa nó thành những động lực tích cực hơn, để bổ trợ cho quá trình phấn đấu.
Thông thường, khi gặp 1 đứa giỏi hơn mình, tâm so sánh sẽ làm chúng ta dễ đố kỵ, ghen tức, so bì và phủ nhận. Đố kỵ lâu ngày thì sinh ra hận thù. Thế là thay vì có thêm một người Thầy dạy cho mình thì chúng ta lại ôm thêm một cục hận trong lòng.
Khi gặp một đứa giỏi ngang mình, tâm so sánh sẽ làm anh em hoài nghi, không công nhận hoặc hạ bệ đối phương để thấy mình cao hơn. Cũng rất dễ sinh đố kỵ và hận thù khi thấy nó chẳng giỏi bằng mình mà sao nó thành công hơn mình. Thế là chúng ta mất 1 người Bạn.
Khi gặp một đứa không giỏi, kém hơn mình, tâm so sánh sẽ làm chúng ta có xu hướng khinh thường và xem nhẹ người ta. Khi không tôn trọng ai kém hơn mình thì anh em sẽ không có bất kỳ đệ tử nào theo.
Trong một đời, mà anh em không có Thầy, không có Bạn, không Đệ tử thì chắc chắn đường đời đấy của anh em sẽ chật vật vô cùng. Đấy là sự thật, vì chúng ta không thể sống một mình, chúng ta tồn tại để cộng hưởng và nâng đỡ nhau cùng sống, cùng tiến. Mỗi người mỗi việc, không ai hơn ai.
Cách ngừng so sánh với người khác
Để chuyển hóa tâm so sánh thì chúng ta phải tập thói quen mới, để lập trình lại cái hệ thống niềm tin đang lỗi của chính mình.
1. Quan sát tâm mình
Chúng ta cần phải quan sát tâm mình xem có đang bị tâm so sánh điều khiển hay không, cụ thể để nhận biết là anh em có thấy mình đố kỵ, ghen tức, hận thù, khinh bỉ hay coi thường ai không? Nếu có thì anh em bình tâm quán chiếu lại, tại sao mình lại thế? Cứ quán chiếu liên tục rồi ae sẽ thấy cái tâm so sánh hiện ra.
2. Trung thực chấp nhận rằng mình không hoàn hảo
Ai cũng thế thôi, từ sai mới có đúng, chúng ta phải chấp nhận mình, dù trong lòng anh em quán chiếu ra toàn tố chất xấu, tâm so sánh rất nặng, thì anh em vẫn phải trung thực đối diện với nó. Dũng cảm lên.
3. Chuyển hóa tâm so sánh
Tâm so sánh là bản năng, là cái chúng ta không thể tránh được, vì vậy cần phải chuyển hóa nó sang hình thái tích cực hơn, thay vì tiêu cực. Hãy chuyển hóa tâm so sánh bằng cách:
- Hoan hỷ với thành công của người khác.
- Trân trọng ai giỏi hơn mình thì ae có thêm một người Thầy.
- Trân trọng ai giỏi bằng mình thì ae có thêm một người Bạn.
- Trân trọng ai còn kém hơn mình thì ae có thêm một Đệ tử.
- Respect, respect, respect, so sánh để anh em phấn đấu!
Nhân vô thập toàn, đừng đánh giá thấp ai, chúng ta chưa hoàn hảo nên cũng không thể bắt người khác hoàn hảo. Thông cảm, học tập nhau, nâng đỡ nhau trong cuộc đời này.
