Cha mẹ độc hại ư? Đúng vậy, các bạn không đọc nhầm tựa bài đâu. Bài viết này tôi muốn nói về những kiểu cha mẹ độc hại và biết đâu bạn không nhận ra điều đó ở chính mình.
Rõ ràng hiện nay xã hội đã trở nên văn minh hơn nhưng nhiều bậc phụ huynh mỗi ngày đều làm tổn thương con cái bằng những lời nói cay nghiệt, bạo lực gia đình hay thậm chí còn kinh khủng hơn cả như thế. Bài viết này sẽ giúp các bạn hiểu rõ cha mẹ độc hại là gì? Dấu hiệu và những kiểu cha mẹ độc hại cũng như cách để không biến mình thành một trong số đó. Hãy đọc kỹ, suy nghĩ thấu đáo và đừng bỏ qua điều gì nhé.
Cha mẹ độc hại là gì?
Cha mẹ độc hại là những người làm cha làm mẹ nhưng chẳng những không bảo vệ và nuôi dạy con cái đúng với trách nhiệm của mình mà còn làm cho con cái phải đau khổ và kiềm hãm sự phát triển bình thường của con cái. Những đứa trẻ sống với kiểu cha mẹ độc hại thường bị bạo hành cả về thể xác lẫn tinh thần khiến nhân sinh quan và thế giới quan của chúng bị lệch lạc thậm chí bị hủy hoại.
Tuy nhiên, thật đáng tiếc là điều này ít khi được chúng ta quan tâm vì những mặc định trong suy nghĩ về mối quan hệ giữa cha mẹ và con cái:
- Cha mẹ luôn thương yêu và lo lắng cho con cái nên không bao giờ làm hại con cái của mình.
- Con cái luôn phải nghe lời và kính trọng cha mẹ chứ không được quyền oán hận cha mẹ.
- Cha mẹ có toàn quyền dạy con và đôi khi sự bạo hành được đánh đồng với “nghiêm khắc”.
Trong một xã hội thiếu sự nhìn nhận đa chiều và phản biện như Việt Nam, với sự áp đặt của tư tưởng Nho giáo, việc cha mẹ lạm quyền đối với con cái dường như không được xem là một vấn đề. Với cách suy nghĩ cứng nhắc “Áo mặc sao qua khỏi đầu” hay “Cá không ăn muối cá ươn/Con cãi cha mẹ trăm đường con hư” thì việc một đứa trẻ bị chính cha mẹ ruột của mình bạo hành sẽ ít được quan tâm đúng mực.
Nhưng nếu dám can đảm và khách quan nhìn vào thực trạng xã hội ngày nay, chúng ta sẽ thấy rất nhiều chuyện thương tâm mà cha mẹ gây ra cho con cái như bỏ rơi con ngay từ khi mới sinh, đánh đập con cái tàn nhẫn, lạm dụng tình dục, bắt con đi làm kiếm tiền để cung phụng cho mình.
Ở một cấp độ nhẹ hơn, nhiều bậc phụ huynh mỗi ngày đều làm tổn thương con cái bằng những lời nói cay nghiệt như so sánh con cái mình với người khác, kể lể công ơn nuôi nấng con cái hoặc trút những oán hận đối với vợ/chồng mình lên đầu con cái. Họ không hiểu rằng những lời nói đó cùng với sự oán hận của mình đều là những liều thuốc độc gây tổn thương cho tâm hồn của con cái mình.
Nhận dạng những kiểu cha mẹ độc hại
Theo những nghiên cứu về tâm lý hành vi và tâm lý xã hội, những cha mẹ được xếp vào dạng độc hại thường thuộc vào một trong những nhóm sau:
- Những người có thu nhập bấp bênh hoặc có công việc không ổn định.
- Những người bất đắc chí với cuộc đời và công việc của mình đang làm.
- Những người không tìm được hạnh phúc trong hôn nhân.
- Những người có con ngoài ý muốn.
- Những người có cha mẹ khắc nghiệt độc đoán.
- Những người có trình độ học thức và nhận thức xã hội thấp.
- Những người lạm dụng các chất kích thích như rượu hoặc ma túy.
- Những người bị trầm cảm hoặc rối loạn thần kinh.
Đây là những dạng cha mẹ có cách nhìn về cuộc sống khá lệch lạc, có tâm lý bất mãn với cuộc sống và chính vì thế, họ vô tình hoặc cố ý biến đứa con thành nơi để trút giận và trở thành công cụ để họ trả thù đời. Đối với họ, con cái không phải là một hạnh phúc mà là một gánh nặng của cuộc sống. Tệ hơn nữa, họ có suy nghĩ lệch lạc rằng vì mình là cha mẹ nên mình có toàn quyền đối xử với con mình theo kiểu mình muốn kể cả giết chết con của mình.
Sau đây là những điều tồi tệ mà những kiểu cha mẹ độc hại có thể gây ra đối với con cái mình:
1. Lạm dụng tình dục:
Điều này là tận cùng của sự đồi bại và phi luân, thiết nghĩ không cần phải nói quá nhiều. Những đứa trẻ bị cha mẹ ruột lạm dụng sẽ bị chấn thương tâm sinh lý vĩnh viễn và không bao giờ có thể vượt qua được cú sốc này mặc dù trải qua những liệu trình tâm lý công phu. Đừng tưởng đây là chuyện hiếm có, việc lạm dụng tình dục con đẻ xảy ra nhiều hơn chúng ta biết ngay cả ở những nước tiên tiến. Nạn nhân phần lớn không dám lên tiếng vì quá nhục nhã, không hiểu tầm quan trọng của sự việc và cũng có thể là do sợ mất cha mẹ nên cố gắng nhẫn nhịn trong khủng hoảng.
2. Tước đoạt mạng sống của con mình:
Nhiều người có quan niệm ích kỷ nghĩ rằng con tôi sinh ra tôi có quyền giết nó. Giận chồng hay mâu thuẫn gia đình, nợ nần chồng chất là quyết định ôm con chết theo mình. Có người vì giận người chồng/vợ mình phản bội nên giết con để người kia phải ân hận suốt đời. Không có bất cứ một đạo lý hay pháp luật nào chấp nhận cha mẹ tước đoạt mạng sống của con ruột mình.
3. Biến con thành công cụ kiếm tiền:
Có những kẻ làm cha mẹ tán tận lương tâm đến mức đẻ con ra để bắt nó nuôi mình từ việc đi ăn xin, bán vé số đến trộm cắp hoặc làm gái đứng đường. Có người thì ép gả con gái lấy chồng để mang tiền về cung phụng cho mình bất kể kẻ lấy con gái mình là người thế nào chà đạp lên hạnh phúc cả đời của con mình. Tất cả đều dựa trên hai chữ “hiếu thảo”.
4. Biến con thành công cụ để trả thù đời:
Nhiều người hận vợ/chồng bội bạc hay chửa hoang vì ngu dại tin lời Sở Khanh ôm hận để nuôi con rồi biến con mình thành công cụ trả thù. Nhẹ thì lôi người kia chửi bới nhiếc móc trước mặt con mình cho hả giận, nặng thì trút giận lên đầu con mình bằng cách hành hạ đứa trẻ hoặc tiêm nhiễm vào đầu nó những tư tưởng lệch lạc như tất cả đàn ông trên đời này đều xấu xa khốn nạn hoặc phụ nữ là thứ tham tiền phụ nghĩa. Những người nuôi dạy con cái bằng thù hận sẽ phải trả một cái giá rất đắt bằng chính sự thù hận của đứa con dành cho mình khi đứa bé lớn lên và đủ nhận thức về những gì cha mẹ nó dạy nó là đúng hay sai.
5. Bạo hành về thể xác và tinh thần:
Tôi không nói đến những phụ huynh đôi khi dùng vũ lực để dạy con mặc dù tôi không hề tán thành điều này. Cái mà tôi muốn nói ở đây là những kiểu cha mẹ độc hại luôn tay đánh miệng chửi đối với con mình bất kể lý do. Có rất nhiều trường hợp cha mẹ bạo hành con cái bằng những roi, gậy, móc sắt khiến đứa trẻ bị thương tật và chấn thương tâm lý nghiêm trọng. Cũng có những người tuy không đánh đập con dã man nhưng khiến tinh thần của con cái bị thương tổn bởi những lời cay độc khiến đứa trẻ luôn cảm thấy cực kỳ tự ti mặc cảm và luôn có cảm giác mình mắc nợ cha mẹ mình.
6. Biến con thành bản sao của mình:
Có những kẻ làm cha làm mẹ nhìn bề ngoài thì lo lắng đầy đủ cho con cái nhưng mục đích của họ là biến con mình thành bản sao của mình, nhất nhất phải tuân theo ý chí và quyết định của mình từ việc học gì, ăn mặc ra sao, bạn bè được chơi với ai cho đến sau này đi làm công việc gì và lập gia đình với ai. Chỉ cần đứa con làm sai lời, nó sẽ lãnh đủ mọi thứ tồi tệ nhất thậm chí bị từ mặt bất kể là nguyện vọng của đứa con có chính đáng hay không. Đối với những dạng cha mẹ kiểu này, con cái của họ được sinh ra để thay họ hoàn thành những giấc mơ dang dở chứ không có quyền sống và có ước mơ riêng. Đáng nói là những phụ huynh này không biết rằng mình là một trong những kiểu cha mẹ độc hại.
7. Dung túng cho thói hư tật xấu của con cái mình:
Có những người làm cha mẹ có thể vì tức giận do con trái ý mình mà đánh con rất nặng tay nhưng ngược lại nhắm mắt dung túng cho con làm những chuyện sai trái như ăn cắp vặt, dối trá hoặc ăn hiếp bạn bè trong trường. Cũng có những người cha mẹ tập cho con mình những thói xấu từ nhỏ như chửi thề, uống rượu, hút thuốc hay cờ bạc từ nhỏ và xem như đó là một điều hiển nhiên. Những sai phạm nhỏ nếu không được giáo dục cẩn thận và uốn nắn rất dễ trở thành hạt mầm của những tội ác nghiêm trọng hơn sau này. Chính sự dung dưỡng bao che của những kiểu cha mẹ độc hại đối với những thói hư tật xấu của con cái góp phần hủy hoại nhân cách và tương lai của những đứa trẻ khi chúng lớn lên.
Làm thế nào để không trở thành cha mẹ độc hại?
Trở thành những phụ huynh độc hại là một nguy cơ tiềm tàng đối với bất cứ một người nào đang và sẽ làm cha làm mẹ nhất là khi nhận thức về tầm quan trọng và trách nhiệm của vai trò làm cha làm mẹ của nhiều bạn trẻ vẫn còn rất hạn chế. Để đảm bảo mình sẽ trở thành những cha mẹ tốt và thương yêu con cái đúng cách, hãy cân nhắc những điều sau đây:
1. Hiểu và áp dụng triệt để những phương pháp phòng tránh thai để ngăn chặn việc có thai ngoài ý muốn.
2. Nghiêm túc và cẩn trọng trong những mối quan hệ yêu đương đồng thời suy nghĩ thật thấu đáo trước khi kết hôn.
3. Nếu đã kết hôn thì đừng vội có con nếu chưa đủ điều kiện về kinh tế tài chính cũng như nếu cảm thấy bản thân mình chưa chuẩn bị tâm lý để có con.
4. Tập từ bỏ những thói quen xấu như nhậu nhẹt, thuốc lá, cờ bạc… nếu nghĩ đến việc có con.
5. Loại bỏ những suy nghĩ cổ hủ về việc con cái như “cháu đích tôn nối dõi tông đường”, “trọng nam khinh nữ”, “đẻ con ra để sau này được báo hiếu”, “thương cho roi cho vọt” hoặc “cha mẹ sinh ra con được thì có quyền giết con”. Đó là những suy nghĩ hoàn toàn sai lầm.
6. Học cách nuôi dạy con cái của người phương Tây, đừng lúc nào cũng khư khư giữ quan niệm rằng cách dạy con truyền thống của ông bà ta là đúng là tốt.
7. Luôn luôn học hỏi nâng cao nhận thức và trình độ bản thân nếu muốn con cái nể phục và nghe lời mình. Chúng ta không thể bắt con cái kính trọng chỉ vì chúng ta là cha mẹ chúng nhưng ngoài ra không làm được điều gì đáng để con cái kính trọng cả.
8. Việc dạy con cần sự nghiêm khắc nhưng đồng thời cũng phải công bằng và tôn trọng, không thể tùy tiện dung túng hoặc khắt khe bất chấp lý lẽ.
Hãy sẵn sàng cho những điều này để là một người cha người mẹ tốt thay vì biến mình thành một trong những kiểu cha mẹ độc hại.
Xem thêm:
- 4 kiểu cha mẹ đặc trưng và các kiểu con cái tương ứng
- 10 điều cha mẹ cần làm để nuôi dưỡng tâm hồn cho con trẻ
- 7 điều ‘xấu xí’ cha mẹ Việt vô tình dạy con
- Dạy con như vua sư tử Mufasa
- Cách để trở thành một người bố hoàn hảo
