'Chân dung cô Phương' - bức tranh Việt Nam phá kỷ lục với mức giá 3,1 triệu đôla

Thời gian gần đây, trong giới sưu tập tranh xuất hiện một trào lưu xa xỉ, đó là việc các nhà sưu tập ẩn danh, bỏ ra những khoản tiền khổng lồ để đưa những bức tranh lưu lạc của các hoạ sĩ người Việt nổi tiếng, từ nước ngoài về Việt Nam. Việc mua bán những bức tranh của hoạ sĩ Việt lên đến trên dưới triệu đô bắt đầu trở nên phổ biến.

Hôm nay, lúc 17h30, tại phiên đấu giá mang tên Beyond Legends: Modern Art Evening Sale của Sotheby’s Hong Kong, Tác phẩm ‘Chân dung Quý cô Phương’ của họa sĩ Mai Trung Thứ được gõ búa với mức giá không tưởng.

3,1 triệu đô la, tương đương 73 tỉ đồng được trả cho một bức tranh Việt Nam, theo nguồn tin từ giới chuyên đấu giá nghệ thuật, thì người mua được bức tranh này là một nhà sưu tầm người Việt. Hi vọng một ngày không xa, bức tranh sẽ được xuất hiện tại Việt Nam.

‘Chân dung cô Phương’ – bức tranh Việt Nam chạm mức giá kỷ lục 3,1 triệu đôla

Tác phẩm ‘Chân dung cô Phương’ của họa sĩ Mai Trung Thứ được gõ búa với mức giá 3,1 triệu USD, phá kỷ lục cách đây hai năm của danh họa Lê Phổ. Đây là tác phẩm có giá công khai cao nhất của nền mỹ thuật Việt Nam.

Bức tranh xuất hiện trong phiên đấu giá mang tên Beyond Legends: Modern Art Evening Sale của Sotheby’s Hong Kong diễn ra lúc 17h30 ngày 18-4.

Ngay từ khi được nhà đấu giá Sotheby’s Hong Kong ước tính tác phẩm sẽ đạt mức giá từ 900.000 – 1,2 triệu USD, giới nghệ thuật Việt Nam đã rúng động bởi đây là bức tranh Việt có mức giá ước chừng cao nhất từ trước đến nay. Tín hiệu này cho thấy giá sẽ được đẩy lên rất cao, nếu tính thêm cả thuế phí thì bức tranh sẽ nhận về mức giá kỷ lục.

Họa sĩ Mai Trung Thứ

Mai Trung Thứ (枚中栨) hay Mai Thứ (枚栨) (1906-1980) là một họa sĩ nổi tiếng của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam những năm đầu thế kỷ 20. Ông là một trong những họa sĩ tốt nghiệp khóa đầu tiên của Trường Cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương (1925-1930). Phần lớn cuộc đời ông sống và hoạt động nghệ thuật tại nước Pháp. Tên tuổi ông trong hội họa gắn liền với những tác phẩm tranh lụa về đề tài phụ nữ, trẻ em, cuộc sống thường ngày dưới cái nhìn mang đầy màu sắc văn hóa Á Đông. Mai Trung Thứ là một trong nhóm tứ kiệt trời Âu của nền hội họa Việt Nam (Phổ - Thứ - Lựu - Đàm). (Theo Wikipedia)

Cuộc rượt đuổi giá nghẹt thở

Đúng 18h28, bức tranh Chân dung cô Phương bắt đầu được bỏ giá với khởi điểm khá thấp, 500.000 USD.

Tuy nhiên, những gì diễn ra sau đó đã khiến nhiều người choáng váng. Chỉ trong vòng 2 phút, mức giá được đẩy lên mức 1,9 triệu USD. Đây là mốc vượt qua bức tranh Khỏa thân của Lê Phổ năm 2019 (1,4 triệu USD). Điện thoại trong phòng đấu giá rung lên liên tục. Hầu hết người mua đều bỏ giá qua điện thoại.

5 phút sau, phòng đấu giá chỉ còn lại hai đối thủ. Giấu mặt qua chiếc điện thoại, hai bên giằng co từng chút một. 2 triệu USD. 2,1 triệu USD. Cuối cùng mốc 2,5 triệu USD bị xuyên thủng. Ngay mốc 2,573 triệu USD, người điều khiển đã gõ xuống chiếc búa chung cuộc. Sau khi tính thuế phí, mức giá cuối cùng cho bức tranh là 3,1 triệu USD.

bức tranh chân dung cô phương — Bức tranh ‘Chân dung cô Phương’ từng xuất hiện trong nhiều khung hình quan trọng trong bộ phim Mùi đu đủ xanh – Ảnh: Getty Images

Theo kinh nghiệm của nhà nghiên cứu Phạm Long, Chân dung cô Phương có thể do một nhà sưu tập Việt Nam mua. “Đây là một tác phẩm đẹp và hiếm hoi trong thời kỳ đầu của Mai Trung Thứ. Bức tranh có giá trị sưu tập hơn là giá trị đầu cơ. Vậy nên giới sưu tầm trong nước sẽ có hứng thú với tác phẩm này. Tôi hi vọng một ngày không xa, bức tranh sẽ được trưng bày tại Việt Nam”.

90 năm xa cách

Họa sĩ Mai Trung Thứ (1906 – 1980) hay Mai Thứ, là một trong những họa sĩ tốt nghiệp khóa đầu tiên (1925 – 1930) của Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương. Hầu hết cuộc đời ông sống ở Pháp. Ông được xếp vào nhóm “Việt Nam tứ kiệt” ở châu Âu cùng 3 danh họa Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm.

Họa sĩ Mai Trung Thứ là người có nhiều đóng góp quan trọng trong việc hình thành nên những bản hòa sắc phong phú cho tranh lụa Việt Nam. Đề tài của ông thường xoay quanh phụ nữ, trẻ em và cuộc sống thường ngày.

triển lãm tranh năm 1930 — Triển lãm tranh tại Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương năm 1930 – Ảnh: SOTHEBY’S

Chân dung cô Phương trưng bày lần đầu tại Trường cao đẳng Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1930. Sau đó, tác phẩm được tuyển chọn để tham dự Triển lãm quốc tế thuộc địa năm 1931 ở Paris.

Đây là một cuộc triển lãm kéo dài 6 tháng, thu hút hơn 33 triệu lượt tham quan từ Pháp và quốc tế. Chương trình đã mở cánh cửa quan trọng cho họa sĩ Việt Nam sang châu Âu.

Từ đó đến nay, tác phẩm Chân dung cô Phương thuộc sở hữu của bà Đỗ Thị Lan (hay còn được biết đến với cái tên Madam Dothi Dumonteil). Bà cùng với chồng mình Pierre Dumonteil – một nhà sưu tập nghệ thuật có tiếng – đã sở hữu nhiều tác phẩm của các danh họa Việt Nam.

Bức tranh vẽ Cô Phương nằm trong bộ sưu tập Les Souvenirs d’Indochine: The Madame Dothi Dumonteil Collection (tạm dịch: Ký ức Đông Dương: bộ sưu tập của Madam Dothi Dumonteil). Tác phẩm này từng xuất hiện trong nhiều phân cảnh của bộ phim Mùi đu đủ xanh (1993) của đạo diễn Trần Anh Hùng. Hiện tác phẩm vẫn đang ở trong tình trạng tốt.

tranh của mai trung thứ — 3 tác phẩm của họa sĩ Mai Trung Thứ, Nguyễn Nam Sơn, Nguyễn Phan Chánh được giới thiệu trong cuốn vựng tập Triển lãm Quốc tế Thuộc địa năm 1932 – Ảnh: SOTHEBY’S

Sau 90 năm đằng đẵng, cuối cùng người Việt Nam lại có cơ hội nhìn thấy tác phẩm Portrait de Mademoiselle Phuong (Chân dung cô Phương) của danh họa Mai Trung Thứ, dù chỉ là qua phiên đấu giá quốc tế.

Sotheby’s miêu tả bức tranh “là một tác phẩm hoành tráng nhưng rất dịu dàng và gần gũi. Bức tranh lôi cuốn này còn thể hiện sự ngưỡng mộ sâu sắc của Mai Thứ đối với người mẫu, một quý cô được đồn đại là người yêu của nghệ sĩ”.

“Người mẫu – Cô Phương – là một phụ nữ trẻ thuộc tầng lớp quý tộc Hà Nội, nổi tiếng với vẻ đẹp tự nhiên và duyên dáng. Người ta cho rằng họ đã yêu nhau. Tuy nhiên, do sự ngăn trở của giai cấp xã hội và các chuẩn mực đạo đức, mối quan hệ lãng mạn của họ đã bị cấm” – Sotheby thông tin thêm về nhân vật Cô Phương.

Trong phiên đấu giá lần này, ngoài Chân dung Cô Phương (Lô 126), 8 bức tranh của họa sĩ Vũ Cao Đàm, Lê Phổ, Lê Thị Lựu cũng được các nhà sưu tập đặc biệt chú ý.

Rạng sáng 19-4, một loạt tác phẩm của Lê Phổ, Bùi Xuân Phái, Tôn Thất Đào được đấu giá trong phiên Morden Art Day Sale của Sotheby’s Hong Kong. Có thể thấy, sự chú ý của các sàn đấu giá danh tiếng và nhà sưu tập dành cho tác phẩm Việt Nam ngày càng lớn.