Phi hành gia người Mỹ đầu tiên thực hiện đi bộ trong không gian là Edward H.White vào ngày 3/6/1965, trong vòng 20 phút. Nhưng đi bộ trong không gian mà không có dây buộc vào tàu vũ trụ thì McCandless là người đầu tiên thực hiện.
Đây là tấm ảnh chụp cách đây gần 40 năm, từ tàu con thoi Challenger. Một phi hành gia đang bay lơ lửng trong không trung, với màu đen vô tận của vũ trụ phía trên và màu xanh của Trái đất, màu trắng của mây ở phía dưới. Bức ảnh tạo nên cảm giác về sự cô đơn và mỏng manh của con người trước sự rộng lớn vô cùng của vũ trụ.
Nhân vật trong tấm ảnh, Bruce McCandless, phi công vũ trụ Mỹ, đã trở thành người đầu tiên di chuyển tự do trong không gian ở độ cao hơn 300 km trên bề mặt Trái đất mà không cần kết nối với tàu mẹ bằng một sợi dây như trước.
Khi đó, McCandless đang ở phía trên tàu Challenger chừng 100 mét. Ông di chuyển được bằng một “Đơn vị điều khiển có người lái” (MMU), một thiết bị nặng 136 kg có thể điều khiển được gắn ở trên lưng phi hành gia khi di chuyển ngoài không gian.
Bức ảnh được chụp ngày 7/2/1984 bởi phi hành gia Robert Gibson, đồng đội của McCandless trên tàu Challenge. Nó đã trở thành một biểu tượng cho những nỗ lực phi thường của con người trong hành trình khám phá vũ trụ.
Trong suốt nhiều thập kỷ, NASA (Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ) đã thực hiện rất nhiều những chuyến “đi bộ trong không gian” (spacewalk) để ban đầu thử nghiệm khả năng con người di chuyển ngoài không gian và sau đó thực hiện những công việc liên quan đến bảo dưỡng hoặc sửa chữa máy móc ở bên ngoài các tàu vũ trụ.
Phi hành gia người Mỹ đầu tiên thực hiện đi bộ trong không gian là Edward H.White vào ngày 3/6/1965, trong vòng 20 phút. Khi đó, tàu vũ trụ Gemini IV của ông đang bay trên quỹ đạo Trái đất.
Hiện NASA đang tiến hành thiết kế những bộ quần áo vũ trụ cũng như các phương thức để các phi hành gia có thể di chuyển an toàn trong những sứ mệnh lớn lao trong tương lai, chẳng hạn lên sao Hoả.
Rất nhiều những cuộc spacewalk đã thực hiện trong nhiều năm sau lần đầu tiên của White, trong nhiều sứ mệnh, chẳng hạn những chuyến bay sửa chữa, bảo dưỡng và thay thiết bị cho kính viễn vọng thiên văn Hubble, và ngay cả hiện tại, với Trạm vũ trụ quốc tế (ISS), một tổ hợp quốc tế đang bay trên quỹ đạo tầm thấp Trái đất, ở độ cao 400 km.
Nhưng đi bộ trong không gian mà không có dây buộc vào tàu vũ trụ thì McCandless là người đầu tiên thực hiện. Do tính rủi ro của hoạt động này quá cao, phi hành gia có thể sẽ không bao giờ trở về với tàu vũ trụ (và sau đó là Trái đất) nếu thiết bị MMU bị trục trặc, nên trong lịch sử chinh phục vũ trụ, NASA mới chỉ thực hiện 4 lần đi ngoài vũ trụ không cần nối dây, với 3 lần thử nghiệm vào năm 1984 và một chuyến bay thử vào năm 1994.
Sau này, trong một cuộc trả lời phỏng vấn tạp chí National Geographic, khi được hỏi về cảm giác thế nào khi ông bước ra không gian vũ trụ, McCandless nói ông cảm thấy “lạnh cóng, run cầm cập” và thiết bị sưởi ấm trong hệ thống hỗ trợ sự sống của bộ quần áo phi hành gia không giúp được gì nhiều cho việc này.
Trong khoảng thời gian ngắn ngủi bay tự do trong không gian, McCandless phải tập trung giữ cự ly với tàu con thoi Challenger, nhưng vẫn có thể quan sát được Trái đất rất đẹp ở phía dưới.
“Tôi tin rằng bất cứ ai bay trong vũ trụ và nhìn xuống Trái đất đều có chung một suy nghĩ”, ông nói. “Đấy là chúng ta sẽ không hề thấy những mâu thuẫn hay xung đột chính trị, và chúng ta sẽ tự hỏi, tại sao loài người không thể học cách hợp tác và sống hoà thuân với nhau?”.
Con người luôn ước mơ, và họ dám làm tất cả những gì có thể để biến điều đó thành hiện thực. Chuyến đi bộ không gian của McCandless được coi là một ví dụ tiêu biểu của việc, như lời ông nói trong cuộc phỏng vấn với National Geographic, rằng con người luôn khao khát thoát ra khỏi trọng lực để bay trong vũ trụ.
Điều này thực ra không hề đơn giản mà đầy liều lĩnh, rủi ro, bởi con người hiện chỉ có thể sống trên Trái đất, trong những điều kiện phù hợp. Nhưng trong tương lai hàng trăm, hàng nghìn năm nữa, ai biết được chúng ta có thể sẽ làm được những gì và đi đến những đâu trong không gian vô cùng vô tận này.
Sau sứ mệnh Challenger năm 1984, McCandless là một thành viên của phi hành đoàn tàu con thoi Discovery bay vào vũ trụ cuối tháng 4/1990, với sứ mệnh đưa kính viễn vọng thiên văn Hubble lên không gian (đến giờ, kính Hubble vẫn đang bay trên quỹ đạo tầm thấp của Trái đất, ở độ cao khoảng 550 km và vẫn cung cấp cho loài người những bức ảnh tuyệt vời về các hành tinh, các ngôi sao, các tinh vân, các thiên hà, giúp con người có một cái nhìn thật sâu sắc về vũ trụ, về vị trí của loài người trong vũ trụ, trong hành trình tìm hiểu về nguồn gốc cũng như tương lai của nó).
Bruce McCandless qua đời năm 2017 ở tuổi 80, trong khi 2 năm sau chuyến đi bộ của ông vào năm 1984, tàu con thoi Challenger, trong chuyến bay đầu tiên chở theo một thành viên dân sự (cô giáo Christa McAuliffe) đã nổ tung sau khi rời bệ phóng 73 giây vào buổi sáng ngày 28/1/1986, giết chết toàn bộ 7 người trên tàu (17 năm sau, tàu con thoi Columbia cũng nổ tung trong quá trình bay về Trái đất, giết chết cả 7 thành viên phi hành đoàn).
Kể từ năm 1981, trong số 135 chuyến bay của các tàu con thoi Mỹ, một sáng kiến cho việc có thể sử dụng tàu vũ trụ nhiều lần khi bay lên quỹ đạo tầm thấp Trái đất, chỉ có 2 tai nạn đó xảy ra.
Chương trình tàu con thoi của NASA chấm dứt vào năm 2011, với chuyến bay cuối cùng của tàu Atlantis.
Theo: nhà báo Trương Anh Ngọc.
Ảnh: NASA.
Nguồn gốc vũ trụ, khi nào mặt trời tắt và tại sao đêm lại đen?
Ngày còn nhỏ, có một câu hỏi rất đơn giản tôi đưa ra mà không người lớn nào lúc ấy...
