Hồi mới đi làm, tôi từng nghĩ mình giỏi. Một lời khen từ sếp, một cái gật đầu từ đồng nghiệp, thế là tôi tưởng mình đang lớn lên. Nhưng rồi, một lời góp ý thẳng thắn trong buổi họp khiến tôi nóng mặt. Tôi tự nhủ: “Họ không hiểu mình.” Nhìn lại, tôi nhận ra, cái tôi của mình không lớn, mà chỉ đang phình to – như một quả bóng, căng cứng, đẹp mắt, nhưng mong manh đến mức chỉ một cái chạm nhẹ cũng đủ làm nó vỡ tan.
Cái tôi giống như một quả bóng. Bạn càng thổi phồng nó – bằng những lời khen, thành tích, hay sự tự mãn – nó càng trông ấn tượng. Nhưng cũng chính lúc đó, bạn trở nên sợ hãi. Một lời góp ý chân thành bỗng trở thành cây kim sắc nhọn. Một nhận xét không khen ngợi hóa thành mối đe dọa. Bạn tưởng mình mạnh mẽ, tự tin, nhưng thật ra, bạn đang sống trong lo lắng, sợ quả bóng ấy phát nổ với một tiếng “bụp” trong đầu. Nhiều người gọi đó là tự trọng. Không, đó chỉ là sự mong manh của một bản ngã phình to nhưng yếu đuối.
Tại sao chúng ta dễ để cái tôi phình to? Một phần vì xã hội thường khuyến khích ta xây dựng hình ảnh hoàn hảo. Được khen giỏi, được tung hô, ta vô tình thổi phồng bản thân, quên rằng mình cũng có sai lầm, thiếu sót. Tôi từng nghĩ mình biết hết, làm gì cũng đúng, cho đến khi một dự án thất bại và tôi không dám đối diện với lỗi của mình. Cái tôi phình to khiến ta nhạy cảm hơn, dễ tổn thương hơn. Mỗi lời phê bình, dù nhỏ, cũng như một vết rách trên quả bóng, làm ta co rúm, phòng thủ, hoặc tệ hơn, đổ lỗi cho người khác.
Hậu quả của bản ngã phình to không chỉ là sự mong manh. Nó còn ngăn ta trưởng thành. Khi ta sợ góp ý, ta từ chối cơ hội học hỏi. Khi ta xem mọi lời không khen ngợi là tấn công, ta đẩy người khác ra xa. Tôi nhớ những ngày tôi cãi lại đồng nghiệp chỉ vì không muốn thừa nhận mình sai. Kết quả? Tôi chẳng tiến bộ, còn mối quan hệ thì rạn nứt. Bản ngã phình to không làm ta mạnh hơn, mà khiến ta cô đơn, sống trong ảo tưởng về chính mình.
Vậy làm sao để vượt qua cái tôi mong manh? Trước hết, hãy học cách thu nhỏ quả bóng ấy. Không phải hạ thấp bản thân, mà là chấp nhận rằng ta không hoàn hảo. Tôi bắt đầu bằng việc lắng nghe. Khi đồng nghiệp góp ý, thay vì nóng mặt, tôi tự hỏi: “Họ nói có đúng không? Mình có thể học gì từ đây?” Lắng nghe không dễ, nhất là khi cái tôi đang gào lên đòi bảo vệ. Nhưng mỗi lần tôi kìm lại, chịu khó nhìn vào lỗi lầm, tôi thấy mình nhẹ nhõm hơn, như trút được một gánh nặng vô hình.
Thứ hai, hãy tìm niềm vui trong việc học hỏi. Góp ý, dù thẳng thắn, không phải cây kim đâm thủng bạn, mà là cơ hội để bạn trở nên tốt hơn. Tôi từng sợ thất bại, nhưng rồi nhận ra, mỗi lần vấp ngã là một lần tôi hiểu mình hơn. Thay vì sợ tiếng “bụp” của quả bóng vỡ, hãy để nó xẹp đi, để bạn trở lại là chính mình – không cần phô trương, không cần hoàn hảo, chỉ cần chân thật.
Cuối cùng, hãy nhớ rằng tự trọng thật sự không đến từ việc bảo vệ cái tôi. Nó đến từ sự can đảm đối diện với thiếu sót, từ lòng tin rằng bạn có thể thay đổi. Một người tự trọng không sợ bị chê, không sợ sai, vì họ biết giá trị của mình không nằm ở hình ảnh hào nhoáng, mà ở hành trình trưởng thành.
Các bạn trẻ, cái tôi phình to không làm bạn lớn lên, mà chỉ khiến bạn dễ vỡ. Đừng sợ những lời góp ý, đừng sợ những khoảnh khắc bạn không hoàn hảo. Hãy thu nhỏ quả bóng ấy, bước đi nhẹ nhàng, và học cách lắng nghe. Một ngày, bạn sẽ thấy mình mạnh mẽ hơn, không phải vì được khen, mà vì bạn đã dám sống thật với chính mình. Hôm nay, bạn sẽ chọn cách nào để đối diện với cái tôi của mình?
Menback.com
