Những bức ảnh chụp sao Mộc giống như những viên bi nhiều màu sắc đẹp đến mức ngỡ ngàng và vô cùng quyến rũ để chúng ta chơi. Nhưng đó là một sự lừa dối khủng khiếp bằng thị giác, bởi trông đẹp đến thế, nhưng đó là chết chóc.
Chúng ta đang quan sát hành tinh đẹp vô cùng trong hệ Mặt trời, sao Mộc (Jupiter), mà bằng mắt thường, vào các buổi tối trời quang mây, nhìn ra hướng Đông Nam, ta sẽ thấy nó, là một điểm sáng lấp lánh trên trời. Bên cạnh đó sẽ là một đốm sáng nhỏ hơn một chút, sao Thổ (Saturn), với những vành đĩa nổi tiếng của nó.
Hành tinh khí chết chóc
Sao Mộc là hành tinh thứ 5 tính từ Mặt trời và cũng là hành tinh lớn nhất trong hệ Mặt trời (thể tích khổng lồ của nó có thể chứa được 1300 Trái đất!). Sao Mộc là một hành tinh khí chứa chủ yếu là hydro và helium, trông đẹp đến thế, nhưng thực ra lại che giấu một sự nguy hiểm chết người: vì là hành tinh khí (trong khi Trái đất chúng ta là hành tinh thể rắn), nên sao Mộc không có bề mặt rắn. Bất cứ ai, vật gì, tàu vũ trụ nào hạ cánh xuống đây sẽ chìm sâu tới 60 nghìn km ngay tức khắc trước khi rơi đến lõi bằng đá của nó.
Áp lực và nhiệt độ tăng nhanh có thể nghiền nát chúng ta trong nháy mắt. Tháng 12/1995, bộ phận thăm dò do tàu không gian Galileo thả xuống đã chứng minh điều này khi NASA thực hiện một sứ mệnh tự sát để tìm hiểu điều gì có thể xảy ra. Tàu thăm dò bị nghiền nát bởi áp lực cực lớn khi nó cách bầu khí quyển phía trên sao Mộc 150 km. Nhưng trước đó, nó đã gửi cho chúng ta rất nhiều thông tin đầy giá trị về khoa học.
Để bay đến đấy, các tàu vũ trụ phải vượt qua khoảng cách hơn 600 triệu km trong 6 năm. Không nghi ngờ gì nữa, sao Mộc là đẹp đến sững sờ, và những vân xoắn của chúng là những chuyển động của những lớp khí dày đặc và vô cùng nóng. Những nhiễu loạn không khí trên bề mặt nó, những cơn bão xoáy tạo ra cái gọi là Vết đỏ lớn, rất nhiều màu sắc nhìn như vân đá đã khiến sao Mộc trông như một viên bi đẹp đẽ vô cùng.
Nguồn gốc tên gọi của sao Mộc
Các nhà thiên văn cổ đại đã phát hiện được sao Mộc từ hàng nghìn năm trước. Người La Mã đặt tên hành tinh này theo tên của Jupiter, chúa tể của các vị thần. Tên gọi của nó trong tiếng Trung Quốc được đặt theo hành “mộc” trong ngũ hành. Nó là thiên thể sáng thứ ba trên bầu trời đêm sau Mặt trăng và sao Kim (nó chính là sao Hôm và cũng là sao Mai đấy). 8 năm trước, người ta đã phát hiện ra có nước trong tầng bình lưu tập trung chủ yếu ở bán cầu nam của sao Mộc, chứng tỏ có nước trên hành tinh này, có lẽ do các sao chổi rơi xuống mang đến.
Hệ sao Mộc và các vệ tinh riêng
Hôm 5/8, NASA kỷ niệm tròn 10 năm ngày phóng lên không gian tàu vũ trụ không người lái Juno, với nhiệm vụ thăm dò và tìm hiểu về sao Mộc. Nó bay ròng rã đến tận tháng 7/2016 mới tới được quỹ đạo sao Mộc và bắt đầu công việc của mình. Nhưng nó không chỉ nghiên cứu sao Mộc mà còn thăm dò các vệ tinh của sao Mộc. Sao Mộc có tới 79 mặt trăng lớn nhỏ quay quanh và bản thân nó đã hoạt động giống như một hệ thống riêng, không khác hệ Mặt trời. Những mặt trăng ấy chỉ được thực sự phát hiện vào năm 1610, khi nhà khoa học người Italia Galileo Galilei nhìn thấy 5 mặt trăng của sao Mộc qua kính viễn vọng.
Trước Juno, trong kỉ nguyên khám phá không gian, rất nhiều tàu vũ trụ đã bay qua sao Mộc hoặc bay quanh nó cho các sứ mệnh nghiên cứu, như các tàu Pioneer và Voyager 1 và 2 những năm 1970. Các tàu Voyager đã gửi về những tấm ảnh đầu tiên cho thấy các cơn bão lớn tạo ra Vết đỏ lớn quay ngược chiều với chiều quay của hành tinh. Những năm gần đây, NASA đưa đến Cassini, New Horizons. Trong những năm qua, Juno đã gửi về Trái đất rất nhiều ảnh chi tiết về bề mặt của sao Mộc, về cực quang sao Mộc và tìm hiểu khả năng có nước trên các vệ tinh của nó, như Io, Ganymede và Europa.
Xem thêm:
–
MENBACK.COM
